II. yüzyılın ortalarında Irak bölgesinde İmâm Ebû Hanîfe tarafından temelleri atılan Hanefîlik, kendine has yöntemi ve ilkeleriyle geniş bir coğrafyada kabul görüp benimsenmiş büyük bir fıkhî/hukukî mezheptir. Kuruluşu –genel kabule göre– İmâm Ebû Hanîfe’yle başlatılan ve ondan yaklaşık iki asır sonra İmâm Mâtürîdî tarafından geliştirilerek sistemli bir yapıya kavuşan Mâtürîdîlik ise, tarihî süreçte dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan topluluklara ulaşmayı ve varlığını günümüze değin sürdürmeyi başarmış itikadî bir ekoldür. Siyasî ve içtimaî açıdan da bütünlüklü bir yapı arz eden bu iki mezhebin, Osmanlı gibi oldukça geniş bir coğrafyada asırlarca çeşitli inanç ve görüşten topluluklara yaşama imkânı sunmuş bir siyasî oluşum içindeki varlığının ise ayrıca araştırılmayı hak ettiğinde kuşku yoktur. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, kuruluşundan bu yana İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik’le ilgili birtakım sempozyumlar tertip etmiştir. “Uluslararası İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik Literatürü Sempozyumu” “Mâtürîdî Araştırmalarına Dair Sorunlar ve Öneriler” "Mâtürîdîlik Öğretisi ve Şimdiki Zaman" "Maturidilik Öğretisi ve Şimdiki Zaman II” ve “Büyük Selçuklular Döneminde Hanefilik-Matüridilik” başlıklarıyla gerçekleştirilen bu bilgi şöleni serisine bu yıl “Osmanlı’da Hanefîlik-Mâtürîdîlik” başlığıyla gerçekleştirilecek uluslararası sempozyum ile devam edilecektir. Sempozyumun amacı, Hanefîlik ve Mâtürîdîlik mezheplerinin Osmanlı’daki genel durumunu ve gelişim seyrini farklı açılardan ele almak, o dönemde yaşayan Hanefî-Mâtürîdî âlimlerin eserlerini, görüşlerini ve İslam düşüncesine katkılarını ortaya koymaktır. Sempozyumumuza, özgün çalışmalarıyla katkı sağlamak üzere, yurt içinden ve yurt dışından katılacak bilim insanlarını kadim şehrimiz Konya’da ağırlamaktan onur ve mutluluk duyarız. Genel bir çerçeve oluşturmak amacıyla aşağıdaki başlıklar sempozyum tertip heyeti tarafından örnek konu başlıkları olarak teklif edilmektedir: Osmanlı’da Hanefîlik Hanefî Osmanlı Âlimleri Hanefî Osmanlı Âlimlerinin Eserleri Osmanlı Eğitim Kurumlarında Hanefîlik Osmanlı Kadı Sicilleri ve Hanefîlik Osmanlı Coğrafyası ve Hanefî Mezhebi Hanefî Osmanlı Âlimlerin Diğer Mezhep Mensuplarıyla İlişkisi Osmanlı’da Mâtürîdîlik Mâtürîdî Osmanlı Âlimleri Mâtürîdî Osmanlı Âlimlerinin Eserleri Osmanlı Eğitim Kurumlarında Mâtürîdîlik Osmanlıda Kelamî Tartışmalar ve Mâtürîdîlik Osmanlı Coğrafyası ve Mâtürîdî Mezhebi Mâtürîdî Osmanlı Âlimlerinin Diğer Mezhep Mensuplarıyla İlişkisi Osmanlı’da Hanefîlik ve Mâtüridîlik Arasındaki Etkileşim
الحنفية التي أسسها الإمام أبو حنيفة في العراق في منتصف القرن الثاني الهجري هي مذهب فقهي/ شرعي كبير لقي قبولا وتبنيا بمنهجه ومبادئه الخاصة في نطاق واسع. وأما الماتريدية التي أسسها -حسب القبول العام- الإمام أبو حنيفة، وطورها ونظمها الإمام الماتريدي بعد حوالي قرنين من الزمن، فإنها مدرسة اعتقادية استطاعت أن تصل إلى المجتمعات التي تعيش في مختلف مناطق العالم في مسيرة تاريخية وأن تحافظ على وجودها حتى اليوم. لا شك في أن يستحق البحث بشكل منفصل وجود هاتين الطائفتين اللتين تتمتعان ببنية متكاملة سياسيا واجتماعيا ضمن تشكيل سياسي مثل الدولة العثمانية التي أتاحت فرصة العيش في جغرافيا واسعة لقرون لمجتمعات من مختلف المعتقدات والآراء. نظمت كلية الإلهيات بجامعة سلجوق منذ تأسيسها عددًا من الندوات حول الإمام الماتريدي والماتريدية. هذه السلسلة من الأعياد الإعلامية التي أقيمت تحت عناوين: "الندوة العالمية لأدب الإمام الماتريدي والماتريدية"، و"إشكاليات واقتراحات حول الدراسات الماتريدية"، "عقيدة الماتريدية والزمن الراهن"، "عقيدة الماتريدية والزمن الراهن الثاني"، "الحنفية - الماتريدية في العصر السلجوقي الكبير" ستتواصل هذا العام بندوة دولية بعنوان: " الحنفية والماتريدية في العصر العثماني". وتهدف الندوة إلى مناقشة الوضع العام ومسار تطور المذهبين الحنفي والماتريدي في الدولة العثمانية من وجهات نظر مختلفة، والكشف عن أعمال وآراء وإسهامات علماء الحنفية والماتريدية الذين عاشوا في تلك الفترة في الفكر الإسلامي. يشرفنا ويسعدنا أن نرحب بالعلماء من تركيا وخارجها في قونية، مدينتنا العريقة، للمساهمة في ندوتنا بأعمالهم الأصلية. ومن أجل وضع إطار عام، اقترحت اللجنة المنظمة للندوة المواضيع التالية كعينة من المواضيع التي ستتناولها الندوة: الحنفية في الدولة العثمانية علماء الحنفية العثمانيون مؤلفات علماء الحنفية العثمانيين الحنفيّة في المؤسسات التعليمية العثمانية سجلات القاضي العثمانية والحنفية الجغرافية العثمانية والمذهب الحنفي علاقة علماء الحنفية العثمانيين بأبناء المذاهب الأخرى الماتريدية في الدولة العثمانية علماء الماتريدية العثمانيون مؤلفات علماء الماتريدية العثمانيين الماتريدية في المؤسسات التعليمية العثمانية المناقشات الكلامية والماتريدية في الدولة العثمانية الجغرافية العثمانية والمذهب الماتريدي علاقة علماء الماتريدية العثمانيين بأبناء المذاهب الأخرى التفاعل بين الحنفية والماتريدية في الدولة العثمانية
Hanafism, which was founded by Imām Abū Hanīfa in the Iraqi region in the mid-2nd century, is a large jurisprudential/legal sect that has been accepted and adopted in a wide geography with its unique method and principles. Māturīdism, which was founded -according to the general acceptance- by Imām Abū Hanīfa and developed into a systematic structure by Imām al-Māturīdī about two centuries later, is a theological school that has managed to reach communities living in various regions of the world in the historical process and to maintain its existence until today. There is no doubt that the presence of these two sects, which have a holistic structure in political and social terms, in a political formation such as the Ottoman Empire, which offered the opportunity to live in a vast geography for centuries to communities of various beliefs and views, deserves to be researched separately. Since its foundation, Selçuk University Faculty of Theology has organised a number of symposiums on Imām al-Māturīdī and Māturīdism. "International Symposium on Imām al-Māturīdī and Māturīdī Literature", "Problems and Suggestions on Māturīdī Studies", "Māturīdī Doctrine and the Present Tense", "Maturidism Doctrine and the Present Tense II" and "Hanafism-Maturidism in the Great Seljuk Period" will be continued this year with an international symposium titled "Hanafism-Māturīdism in the Ottoman Empire". The aim of the symposium is to examine the general situation and the course of development of Hanafi and Māturīdī sects in the Ottoman Empire from different perspectives, and to reveal the works, views and contributions of Hanafi-Māturīdī scholars living in that period to Islamic thought. We would be honoured and delighted to welcome scholars from Turkey and abroad to Konya, our ancient city, to contribute to our symposium with their original works. In order to create a general framework, the following topics are proposed as sample topics by the organising committee of the symposium: Hanafism in the Ottoman Empire Hanafi Ottoman Scholars Works of Hanafi Ottoman Scholars Hanafism in Ottoman Educational Institutions Ottoman Kadi Registers and Hanafism Ottoman Geography and Hanafi Madhhab The Relationship of Hanafi Ottoman Scholars with Members of Other Sects Māturīdism in the Ottoman Empire Māturīdī Ottoman Scholars Works of Māturīdī Ottoman Scholars Māturīdism in Ottoman Educational Institutions Theological Debates and Māturīdism in the Ottoman Empire Ottoman Geography and Māturīdī Sect The Relationship of Māturīdī Ottoman Scholars with the Members of Other Sects Interaction between Hanafism and Māturidism in the Ottoman Empire